MOB-versie | Naar grote versie



't kofschip

Voordat je het ezelsbruggetje van 't kofschip gaat gebruiken, moet je wel eerst vastgesteld hebben of je met een voltooid deelwoord of verleden tijd te maken hebt. Vooral het voltooid deelwoord wordt vaak verward met tegenwoordige tijd (bijvoorbeeld 'gebeurd' en 'gebeurt').

Lees de pagina over meervoud maken om die eerste stap onder de knie te krijgen.

 

 

Eindletter d of t

Veel voltooide deelwoorden eindigen op een d of een t. Welke eindletter het moet zijn, kun je vaak horen aan de verleden tijd van het werkwoord (stapte - gestapt, kamde - gekamd). Als je tenminste met de Nederlandse taal bent opgegroeid.

 

Een ander hulpmiddel om te bepalen of het een d of een t moet zijn, is de regel van 't kofschip. Het gaat hier om de medeklinkers t-k-f-s-ch-p. Dat zijn stemloze medeklinkers. Als je deze letters uitspreekt, voel je niet of nauwelijks activiteit in je keel. Andere medeklinkers zijn stemhebbende medeklinkers.

Het ezelsbruggetje geldt niet voor klinkers. Ook niet voor de o en de i.

 

In de volgende tabel staan voorbeelden van werkwoorden met hun verleden tijd en hun voltooid deelwoord. Ze staan verdeeld over drie kolommen. Elke kolom heeft een bepaalde eigenschap:

 

De werkwoorden in kolom 1 krijgen een t in de verleden tijd en in het voltooid deelwoord. Dit wordt bepaald door de stemloze medeklinkers (t, k, f, s, ch, p) die vóór 'en' staan in het hele werkwoord. Hier horen ook enkele andere werkwoorden bij, die vóór de 'en' een sisklank hebben

 

De woorden in kolom 2 zijn instinkers. De z en de v uit het hele werkwoord (stemhebbende medeklinkers) zijn in de ik-vorm verzacht tot een s en een f. Je zou daardoor kunnen denken, dat ze bij 't kofschip horen en dat de verleden tijd en het voltooid deelwoord daarom een t krijgen, maar dat is niet het geval. De verleden tijd en het voltooid deelwoord zijn gebaseerd op het hele werkwoord.

 

De woorden in kolom 3 hebben voor 'en' alle andere medeklinkers én alle klinkers. Deze werkwoorden krijgen een d in de verleden tijd en in het voltooid deelwoord.

 

1

2

3

rusten

maken

puffen

passen

pochen

tappen

 

faxen

roetsjen

pushen

 

roven

lozen

tobben

zagen

bellen

kammen

zonnen

horen

duwen

 

saunaen

theeën

maaien

judoën

kukelekuen

vrijen

 

letter vóór -EN in het hele werkwoord:

t k f s ch p

+ sisklanken

v z

b g l m n r w

a e i o u ij

ik-vorm (tegenwoordige tijd):

ik rust

ik maak

ik puf

ik pas

ik poch

ik tap

ik fax

ik roetsj

ik push

 

ik roof

ik loos

ik tob

ik zaag

ik bel

ik kam

ik zon

ik hoor

ik duw

 

ik sauna

ik thee

ik maai

ik judo

ik kukeleku

ik vrij

 

 

Verleden tijd:

ik rustte

ik maakte

ik pufte

ik paste

ik pochte

ik tapte

 

ik faxte

ik roetsjte

ik pushte

 

ik roofde

ik loosde

ik tobde

ik zaagde

ik belde

ik kamde

ik zonde

ik hoorde

ik duwde

 

ik saunade

ik theede

ik maaide

ik judode

ik kukelekude

ik vrijde

 

 

Voltooid deelwoord:

gerust

gemaakt

gepuft

gepast

gepocht

getapt

 

gefaxt

geroetsjt

gepusht

 

geroofd

geloosd

getobd

gezaagd

gebeld

gekamd

gezond

gehoord

geduwd

 

gesaunaad

getheed

gemaaid

gejudood

gekukelekuud

gevrijd

 

 

 

Uit het Engels (of Frans)

Woorden die uit het Engels zijn ingeburgerd tot Nederlandse woorden, komen ook met 't kofschip in aanraking: sj- tsj- en x-klanken krijgen een t (gepusht, gematcht, gefaxt, gerelaxt, gedoucht)

Meer over dit soort leenwoorden op de pagina 'gefaxt, gepland'.

 

 

Alternatieve ezelsbruggetjes

Sommigen gebruiken liever de term 't fokschaap in plaats van 't kofschip. Het gaat om de medeklinkers en die zijn hetzelfde, dus ga je gang. Zo zijn er vast nog wel meer te verzinnen. Ook varianten als ex-kofschip en sexy fokschaap worden genoemd, omdat de x (faxen - faxte - gefaxt) ook in het rijtje thuishoort. Maar dan is de sj van 'roetsjen' (roetsjte - geroetsjt) nog steeds niet gedekt.

 

Muismat met schema van 't kofschip

 

Muismat

Wil je een geheugensteuntje naast je computer?

Kijk dan of deze muismat nog op voorraad is.

 

Meer informatie en bestelformulier






Help | Contact  |  Instellingen  |  


Beter Spellen Beter Rekenen NU Beter Engels NU Beter Duits NU Beter Frans NU Beter Spaans Beter Bijbel Beter Afrikaans Plus-Taaltest



Martin van Toll Producties
in samenwerking met